Resultaten onderzoek Risicohouding 2022

Met de komst van het nieuwe Nederlandse pensioenstelsel gaan ook de regels voor het Forward-pensioen binnen enkele jaren veranderen. Pensioenen gaan meer meebewegen met de economie en worden dus – meer dan nu – afhankelijk van de beleggingsresultaten. Daarom hebben wij vóór de zomervakantie het (anonieme*) onderzoek Risicohouding uitgevoerd, in het kader van ‘beleggen voor je pensioen’. Dit is ook wettelijk verplicht. Alle ruim 5.400 Forward-deelnemers zijn hiervoor uitgenodigd. In totaal hebben circa 800 (actieve, gewezen en pensioengerechtigde) Forward-deelnemers de vragenlijst ingevuld.

Er is onderzoek gedaan naar twee aspecten van het begrip ‘risicohouding’:

• Risicobereidheid: in hoeverre willen deelnemers risico lopen bij het beleggen voor hun pensioen.
• Risicocapaciteit: in hoeverre kunnen deelnemers risico lopen bij het beleggen voor hun pensioen.

Risicobereidheid

Voor het eerste onderdeel (risicobereidheid) konden deelnemers met een schuif – op een schaal van 0 tot 10 – aangeven hoeveel beleggingsrisico hun voorkeur heeft. In de bijbehorende grafiek werden door het verplaatsen van de schuif 100 mogelijke (netto) pensioenuitkomsten zichtbaar, behorend bij 100 verschillende economische scenario’s (zie het voorbeeldplaatje hieronder).

De grafiek liet zien dat bij een hoog risico het gemiddelde te verwachten pensioen hoger uitkomt dan bij een laag risico. Ook werd zichtbaar dat bij een hoog risico de uitkomst onzekerder is: er kan een zeer hoog pensioen behaald worden, maar er is ook kans dat het pensioen laag uitvalt. Bij een laag risico is de uitkomst weliswaar zekerder (er zijn geen grote uitschieters), maar het pensioen zal gemiddeld lager uitvallen dan wanneer meer risico wordt genomen.

Voorbeeld van 100 mogelijke pensioenuitkomsten bij schuifstand 5:

 

Belangrijkste conclusies betreffende risicobereidheid:

• De risicobereidheid onder Forward-deelnemers is breed verdeeld, zie hieronder. De meeste deelnemers (16%) zetten de schuif precies in het midden, op 5. Gemiddeld werd de schuif op stand 5,1 geplaatst.
• Opvallend – maar niet ongebruikelijk vergeleken met onderzoeken bij andere fondsen  – is een piek bij stand 10. Exact 10% van de Forward-deelnemers kiest voor maximaal risico.
• Normaliter is er bij dit soort onderzoeken ook een piek bij stand 0 (minimaal risico), maar dit is bij Forward niet het geval.

 

Risicobereidheid alle deelnemers:

En verder:

• Hoe ouder, hoe minder risicobereid de Forward-deelnemer is. Werkenden zijn gemiddeld dan ook meer risicobereid dan mensen die al een pensioen ontvangen.
• Mannen zijn meer risicobereid dan vrouwen.
• Mensen met een hoog inkomen zijn meer risicobereid dan mensen met een lager inkomen.
• Hoe beter men zegt te begrijpen hoe de schuif en grafiek samenwerken (en dus ‘hoe beleggen werkt’), hoe meer risicobereid men is.
   

Risicocapaciteit

In het kader van risicocapaciteit hebben we uitgevraagd of mensen, naast hun pensioen en AOW, nog andere bronnen van inkomsten (verwachten te) hebben na pensionering. Te denken valt aan spaargeld, een lijfrente, overwaarde op een eigen huis of doorwerken na pensionering. Dit kan namelijk van invloed zijn op het risico dat iemand maximaal kan lopen.

Om bovengenoemde reden vroegen we ook in hoeverre men denkt een tegenvaller van 20% in het pensioen te kunnen opvangen. Daarop zeiden gepensioneerden vaker ‘nee’ (23%) dan mensen die nog niet met pensioen zijn (10%). De huidige Unilever-medewerkers gaven aanzienlijk vaker ‘weet ik niet’ aan dan gepensioneerden en oud-Unilever-medewerkers.

Risicobereidheid vs. risicocapaciteit

Als we het willen en kunnen dragen van (beleggings)risico voor het pensioen tegen elkaar afzetten, dan is de (wellicht voor de hand liggende) conclusie:

Hoe groter de risicocapaciteit (door bijv. vermogen, andere inkomsten of verlagen van de uitgaven), hoe groter de risicobereidheid.

Hoe verder?

Allereerst moeten Unilever en de vakbonden overeenstemming bereiken over een nieuwe regeling voor Forward. Als het bestuur van ons pensioenfonds vervolgens positief oordeelt over de uitvoerbaarheid en evenwichtigheid, zullen wij de nieuwe regeling gaan implementeren. Daarbij zijn wij (volgens de wet) verplicht om per leeftijdscategorie een risicohouding vast te stellen, die dient als basis voor het beleggingsbeleid. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van dit onderzoek, maar ook van wetenschappelijke inzichten. Bovendien mag elk pensioenfonds aanvullend gebruikmaken van eigen afwegingen op basis van kenmerken van zijn deelnemers.

In het open veld aan het eind van het onderzoek kregen wij veel positieve feedback, maar ook reacties die blijk gaven van zorgen of onbegrip. In de serie Beleggen voor een goed pensioen zullen we via de komende eServices ingaan op de verschillende onderwerpen die nadere uitleg nodig hebben. En vroeg je je af waarom de nieuwe regeling eigenlijk nodig is? Lees dan vooral het artikel Ingang nieuwe pensioenstelsel halfjaar uitgesteld even door.

Heb je zorgen of vragen die niet in dit artikel of de serie Beleggen voor een goed pensioen aan de orde komen? Stuur dan een mail naar: pensioen.infolijn@unilever.com.

 

* Wij hebben geen inzicht in wie van de 5.400 genodigden de vragenlijst hebben ingevuld. Bovendien hebben wij geen individuele reacties ontvangen van het onderzoeksbureau, maar alleen een rapportage met totale uitkomsten voor het gehele bestand en per deelgroep (o.b.v. geslacht, leeftijdscategorie, inkomensgroep en deelnemersstatus).

 

Oktober 2022